فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 2، تابستان 97 ، شماره پی در پی 40

تحلیل ساختاری انواع تشبیه در دیوان صیدی تهرانی

صفحه (249 - 269)
سکینه غلامپور دهکی(نویسنده مسئول)، نرگس محمدی بدر
تاریخ دریافت مقاله : زمستان 95
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : بهار 96

چکیده

تحلیل و بررسی عناصر زبانی و بیانی سروده های شاعران، با رویکرد سبک شناسانه، اهمیت بسزا دارد؛ زیرا علاوه بر اینکه زیباییهای نهفته شعر، بهتر آشکار میشود، سبب میگردد تا مخاطبان و کابران زبان، با ذهن، دنیای فکری و عواطف شاعر، بیشتر مانوس شوند. بدین سبب برآنیم تا تمامی سروده های صیدی تهرانی را واکاوی کنیم و عناصر زبانی و بیانی آنها را؛ مانند ساختن ترکیبهای تازه، استفاده از اصطلاحات عامیانه برای خلق مضامین نو، بکارگیری شگردهای سخن پردازی؛ مانند تشبیه، اسلوب معادله، تناقص گویی و دیگر ترفندهای شاعرانه را به کمک نمودار و آمار آشکار کنیم.

بررسی های بعمل آمده، نشان میدهد که شاعر سعی میکند علاوه بر اینکه پیامهای اخلاقی، و بن مایه های عرفانی و غنایی خود را به مخاطب عرضه کند، به ابداع ترکیبات و اصطلاحات تازه نیز دست یازد و از گونه های مختلف تشبیه بهره ببرد، که در متن مقاله بشکل مبسوط به آنها میپردازیم.

کلمات کلیدی
ویژگیهای سبکی , ساخت ترکیبات تازه , تشبیه , صیدی تهرانی

• تاریخ ادبیات در ایران؛ صفا، ذبیح الله؛ تهران: انتشارات امیرکبیر، ج 2/5، 1373.
• تذکره الشعرا؛ نصرآبادی، محمدطاهر؛ مقدمه و تصحیح و تعلیقات: محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر، 1378.
• تذکره آتشکده؛ بیگدلی، آذر؛ تصحیح سید جعفر شهیدی؛ تهران: انتشارات علمی، 1337.
• تذکره بهارستان سخن؛ خوافی، میرعبدالرزاق بن میرحسین علی صمصام الدوله معروف به شاهنواز خان؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی،1388.
• تذکره شمع انجمن؛ حسن خان بهادر، سید محمد صدیق؛ تصحیح و تعلیقات محمد کاظم کهرویی؛ دانشگاه یزد: جِ اول، 1386.
• تذکره نتایج الافکار، گویاموی، محمدقدرت الله؛ تصحیح یوسف بیگ پور باباپور، قم: مجمع ذخایر اسلامی، 1387.
• تذکره خزانه عامره؛ آزادبلگرامی، میرغلامعلی؛ به کوشش منصور تَدیّنی؛ تهران؛ انتشارات میترا، 1393.
• دقایق الشعر(علم بدیع و صنایع شعری در زبان فارسی دری). تاج الحلاوی، علی بن محمد(1383).تصحیح سید محمد کاظم امام ، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• دیوان، صیدی تهرانی، سیدعلی، به کوشش محمد قهرمان؛ تهران: انتشارات سوره مهر (پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی) ، 1389.
• شاعری در هجوم منتقدان( نقد ادبی در سبک هندی پیرامون شعر حزین لاهیجی)؛ شفیعی کدکنی، محمدرضا؛ تهران: آگه، 1390.
• صیادان معنی(برگزیده اشعار سخنسرایان شیوه هندی)؛ انتخاب محمد قرمان؛ تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول ، 1378.
• مآثر رحیمی؛ نهاوندی، عبدالباقی؛ تصحیح عبدالحسین نوایی؛ بخش سوم زندگی نامه، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ج اول، 1381.
• معانی و بیان، همایی، جلال الدین. تهران: موسسه نشر هما،1373
• واژه نامه هنر شاعری؛ میرصادقی، میمنت؛ تهران: انتشارات کتاب مهناز، سال 1388.